Beluchting in de visteelt

De consumptie van vis stijgt. De wereldbevolking groeit en daarmee neemt ook de behoefte aan voedzaam voedsel toe. Bewuste consumenten zijn op zoek naar alternatieven voor ‘een lekker stukje vlees’. En dat leidt ertoe dat ze meer vis of vegetarische producten gaan eten.

De industrialisering van vissersvloten en overbevissing hebben een enorme impact, met als gevolg dat bepaalde wilde vissoorten in open water steeds zeldzamer worden. De zee is niet langer in staat om aan de groeiende vraag te voldoen. Gelukkig gaat de trend naar duurzamere voedselproductie ook gepaard met een groeiende belangstelling voor visteelt.

Visteelt

Wat de koeien-, schapen- of kippenhouderij op land is, is de visteelt in het water. De mens verbouwt en kweekt al vele jaren zijn eigen voedsel - in kassen, in stallen of in de wei. We proberen in al onze behoeften te voorzien, wat die ook zijn - steeds vaker op een duurzame manier, met respect voor de natuur. Die trend gaat ook op voor de visteelt.

Veel mensen zien een visfarm voor zich als een soort aquarium, een kleine vijver of een drijvend net. Maar in Noorwegen, een belangrijke speler op deze markt, denkt men veel groter. Een gemiddelde viskooi voor de Noorse kust heeft al gauw een diameter van tientallen meters en bevat zo'n 200.000 tot 300.000 zalmen. In de nabije toekomst zullen de kooien zelfs nog groter worden, met een capaciteit van 1 tot 2 miljoen zalmen. Begin 2018 dreven er alleen al in Noorwegen meer dan 3500 kooien voor visteelt in zee. En vanuit Noorwegen worden kennis en technologie geëxporteerd naar de rest van de wereld, waar belangstelling bestaat voor grootschalige visteelt in zee - of misschien zelfs op het land.

Zalm is een typisch voorbeeld van een vissoort die kan worden gekweekt. Hij heeft koud water nodig - het liefst een temperatuur van zeven tot negen graden Celsius. Dat is dan ook de reden dat deze vorm van aquacultuur zich afspeelt op het noordelijk halfrond, uit de kust in de fjorden. Bovendien is zalm een zeer populaire vissoort, die overal in de wereld vaak op het menu staat. De vraag is dus hoog.

Beluchting

Beluchting is voor viskwekerijen van levensbelang. Naast voedsel hebben de vissen ook zuurstof nodig. Die wordt aangevoerd door middel van kleine luchtbelletjes in het water (‘beluchting’). Maar beluchting heeft meer voordelen.

Zalmkwekers hadden in eerste instantie veel last van luizen die hun vis aantastten. En omdat zalmluis een negatieve impact op de oogst had, moesten de kwekers op zoek naar oplossingen. Om onbekende reden - misschien als experiment of per toeval - begonnen ze vanaf de onderkant lucht in de kooi te brengen. Daarna merkten ze op dat de vissen zich anders gingen bewegen. In plaats van de hele dag in rondjes te zwemmen - zoals zalmen normaal gesproken doen - begonnen ze door de hele kooi te zwemmen en werden ze beweeglijker. Als de zalmen beweeglijker zijn, moeten de spieren harder werken en vlees van dieren die beweging krijgen, is van betere kwaliteit. Tegelijkertijd zagen de kwekers dat ze met beluchting een gunstiger waterkwaliteit konden creëren, met een op de vis afgestemde temperatuur, omstandigheden en hoeveelheid zuurstof. Met als resultaat dat zalmluis minder voorkwam. Beluchting had dus - en heeft nog altijd - twee voordelen: verbetering van de viskwaliteit en vermindering van ongewenste zalmluis. Beluchting betekent overigens niets anders dan lucht toevoegen.

Beluchting in viskwekerijen met gebruik van massflowregelaars

Beluchting is een heel eenvoudig proces, vergelijkbaar met dat in een gewoon huisaquarium. Maar het kan heel positieve resultaten opleveren, zoals hiervoor al beschreven. Luchtbellen kunnen worden gecreëerd door natuurlijke waterstromen (van de kust af, van hellingen af), met pompen, waaiers, variabele-doorlaat-flowmeters of - zoals we het bij Bronkhorst doen - met massflowregelaars en compressors. Hierbij haalt een compressor lucht uit de omringende atmosfeer en zet deze om in perslucht. Die perslucht wordt aangevoerd naar de massflowregelaar, die het water in de viskooien op een gecontroleerde manier belucht.

Om viskwekerijen op afstand en met zo min mogelijk inzet van personeel te kunnen runnen, is het wenselijk om zoveel mogelijk processen te automatiseren. Eén voorbeeld hiervan is automatisch voeren. Tijdens het voeren van de vissen moet de beluchting tijdelijk worden onderbroken, zodat de vissen de kans krijgen om hun voedsel te ‘vangen’ voordat het de kooi uit drijft. Tussen voedermomenten in zorgt beluchting voor een verbetering van de conditie van het water en van de zalm. Voor de exploitant is het handig dat massflowregelaars op afstand kunnen worden bediend, vanuit de regelkamer aan land. De beluchting wordt gestopt zodra het voederen begint. En zodra het voederen is afgerond, gaat de regelaar automatisch terug naar het instelpunt van vóór het voederen. De waterconditie wordt dan weer even stabiel als ervoor.

Maar er zijn meer voordelen: massflowregelaars kunnen een energiebesparing opleveren doordat de omstandigheden in de kooi verbeteren. De nauwkeurigheid van de apparatuur speelt hierbij een belangrijke rol. Elke kubieke meter lucht die je bespaart door een betere nauwkeurigheid - snellere regeling of opening van kleppen - is direct van invloed op de kosten voor het laten draaien van de compressor. Bovendien kan bij stormachtig weer de beluchting worden teruggeschroefd, terwijl tijdens een lange periode van droogte waarin het water niet in beweging is, juist meer luchtbellen nodig zijn. Deze nauwkeurigheid en flexibiliteit leveren dus een beter gecontroleerde omgeving op.

Met de MASS-STREAM massflowregelaars hebben we een robuust instrument in ons assortiment dat het goed doet onder de zware omstandigheden in het noorden. Naar de normen van Bronkhorst valt dit type beluchting in de categorie ‘hoog debiet’. Het luchtstroomdebiet voor een viskooi ligt gewoonlijk tussen de 600 en 1400 liter per minuut.

Massflowregelaars voor andere soorten beluchting

Massflowregelaars zijn tevens geschikt voor andere soorten beluchting - ook weer in de aquacultuur en landbouw. Om zalm te kunnen kweken, moeten er ook eitjes worden bevrucht, wat meestal aan land gebeurt. Visseneitjes en jonge vis zijn nog extra kwetsbaar voor veranderingen in hun omgeving; zij hebben dus nog meer dan hun volwassen soortgenoten behoefte aan stabiliteit. Afhankelijk van de vissoort kan de zuurstofbalans in het water heel nauw luisteren, wat een nauwkeurige regeling heel belangrijk maakt.

Bij de kweek van algen is kooldioxidegas één van de voedselbronnen die de algen nodig hebben om te groeien. Dit gas moet onder specifieke omstandigheden worden toegevoerd.

Een heel bekende toepassing van beluchting vinden we in de voedsel- en drankenindustrie. Zoals u misschien wel weet, is aan elke frisdrank of koolzuurhoudende drank kooldioxidegas toegevoegd. Dit proces wordt op een vergelijkbare manier toegepast bij het verpakken van voedsel, als één van de stappen om de houdbaarheid te verlengen. Voordat het voedsel de verpakking in gaat, wordt hier stikstof in gebracht om de zuurstof eruit te verwijderen.

“Visteelt met gecontroleerde beluchting via massflowregelaars draagt bij aan een goede viskwaliteit, beheersing van ziekten en een hogere opbrengst,” aldus Nicolaus Dirscherl, Managing Director van M+W Instruments GmbH.

Meer informatie

Lees het verhaal over deze toepassing: 'Beluchting in de visteelt'
Bekijk de MASS-STREAM producten die bij deze toepassing worden gebruikt.

Lees het verhaal over 'Beluchting in de visteelt' Ja, ik schrijf mij in voor de maandelijkse nieuwsbrief